Jak powięź wpływa na Twoją postawę, ruch i elastyczność – i co możesz z tym zrobić

Powięź i jej znaczenia dla ciała

Czy zastanawiałeś się kiedyś, co spaja twoje ciało i pozwala Ci poruszać się swobodnie i z wdziękiem? Odpowiedzią jest powięź, czyli cienka warstwa tkanki łącznej, która pokrywa i łączy każdą część ciała, od skóry po kości, mięśnie, narządy oraz nerwy. Powięź jest jak sieć, która owija się wokół i przenika całe ciało, tworząc ciągłą sieć wsparcia oraz stabilności.

Powięź to nie tylko struktura pasywna, która cię spaja, jest ponadto aktywna i dynamiczna, wpływa na twoją postawę, ruch i elastyczność. Powięź może adaptować się do wymagań i napięć, jakie wywierasz na swoje ciało, zmieniając odpowiednio swój kształt, gęstość i elastyczność. Oznacza to jednak również, że powięź może zacząć działać nieprawidłowo z powodu różnych czynników, takich jak urazy, stany zapalne, stres, zła postawa lub odwodnienie. Kiedy tak się stanie, powięź może utracić zdolność płynnego przesuwania się po leżących pod nią strukturach, tworząc zrosty, węzły i ograniczenia, które wpływają na funkcjonowanie i wydajność organizmu. Niektóre z typowych oznak i objawów dysfunkcji powięzi to ból, sztywność oraz ograniczona ruchliwość. Mogą one objawiać się na różne sposoby, w zależności od tego, która część ciała jest dotknięta.

Dobra wiadomość jest taka, że możesz coś z tym zrobić. Rozumiejąc, jak działa powięź i jak o nią dbać, możesz poprawić funkcjonowanie i wydajność swojego ciała, a także zapobiegać lub zmniejszać ból i urazy.

 

Jak powięź wpływa na twoją postawę?

Postawa to sposób, w jaki utrzymujesz się w przestrzeni. Wpływa na to wiele czynników, takich jak grawitacja, napięcie mięśni, ustawienie stawów i stan emocjonalny. Jednak jednym z najważniejszych czynników determinujących Twoją postawę jest powięź. Powięź tworzy sieć wsparcia i stabilności dla kości, mięśni i stawów. Pomaga utrzymać optymalną pozycję i wyrównanie segmentów ciała względem siebie i otoczenia.

Kiedy powięź jest zdrowa i funkcjonalna, pozwala ciału przyjąć naturalną i neutralną postawę, która minimalizuje stres i obciążenie tkanek. Zdrowa powięź umożliwia także ciału przystosowanie się do różnych pozycji w zależności od sytuacji i aktywności. Na przykład, gdy siadasz przy biurku lub wstajesz z krzesła, zdrowa powięź pomaga płynnie przechodzić między tymi pozycjami, bez uszczerbku dla stabilności i mobilności.

Jednakże, gdy powięź jest dysfunkcyjna z powodu różnych czynników, takich jak uraz, stres, długotrwałe przyjmowanie złej postawy lub odwodnienie, powoduje to napięcie lub wiotkość w niektórych obszarach ciała. Zaburzona funkcja i struktura powięzi może ciągnąć lub wypychać segmenty ciała z równowagi, powodując niewspółosiowość lub brak równowagi w postawie. Co więcej, taki patologiczny stan powięzi może również ograniczać zdolność do zmiany lub dostosowywania się do różnych pozycji, co powoduje sztywność lub zesztywnienie postawy.

Oto kilka przykładów tego, jak dysfunkcja powięzi może prowadzić do złej postawy:

• Protrakcja głowy: Wtedy głowa wystaje do przodu w stosunku do ramion, tworząc wrażenie zgarbionej postawy. Może to być spowodowane napięciem lub stanem zapalnym powięzi w tylnej części szyi lub górnej części pleców, która ciągnie głowę do przodu. Zazwyczaj idzie to w parze z osłabioną lub nadmiernie rozciągniętą powięzią w przedniej części szyi lub klatki piersiowej, która nie utrzymuje głowy w pozycji pionowej.

• Zaokrąglone ramiona: W tym momencie ramiona przesuwają się do przodu. Przyczyną jest napięcie lub stan zapalny powięzi w klatce piersiowej lub przedniej części stawów ramienno-łopatkowych, co powoduje protrakcję barków. Z czasem dochodzi jeszcze do stanu osłabienia lub nadmiernego rozciągnięcia powięzi w górnej części pleców lub tylnej części barków, która nie utrzymuje ramion w pozycji neutralnej.
• Przodopochylenie miednicy: Dzieje się tak, gdy miednica pochyla się do przodu, tworząc przesadną krzywiznę w dolnej części pleców. Powodem takiego stanu jest dysfunkcyjna powięź w obrębie zginaczy bioder lub dolnej części pleców, która ciągnie miednicę do przodu. Dodatkowo dochodzi do tego osłabienie lub nadmierne rozciągnięcie powięzi pośladków i/lub mięśni brzucha, które nie stabilizują prawidłowo miednicy.

Właściwa postawa wpływa nie tylko na twój wygląd, ale także na zdrowie i samopoczucie. Zła postawa może prowadzić do bólu, dyskomfortu, zmniejszonego przepływu krwi, zaburzeń oddychania, trawienia, funkcji nerwowych, nastroju, poziomu energii itp.

Aby skorygować swoją postawę, należy zająć się zarówno przyczynami, jak i skutkami dysfunkcji powięzi. Oto kilka wskazówek, jak to zrobić:

• Uwolnij napiętą powięź: Możesz zastosować różne techniki, takie jak terapia manualna, rolowanie, rozciąganie lub akupunktura, aby uwolnić napięcie i zrosty w powięzi. Pomoże to przywrócić ślizg i elastyczność powięzi oraz umożliwi segmentom ciała powrót do optymalnej pozycji i wyrównania.

• Wzmocnij słabą powięź: Możesz używać różnych ćwiczeń, takich jak trening oporowy, pilates, joga itp., aby wzmocnić powięź, która podtrzymuje oraz stabilizuje kości, mięśnie i stawy. Pomoże to zwiększyć napięcie i gęstość powięzi oraz zapobiegnie zapadaniu się lub przesuwaniu segmentów ciała.

• Utrzymuj dobre nawyki związane z postawą: Możesz także ćwiczyć dobre nawyki postawy przez cały dzień, takie jak siedzenie lub stanie w pozycji wyprostowanej, opuszczanie ramion do tyłu i do dołu, pozycjonowanie uszu nad ramionami i angażowanie mięśni tułowia. Pomoże to wzmocnić prawidłową pozycję i wyrównanie segmentów ciała oraz zapobiegnie nawrotom dysfunkcji powięzi.

 

Jak powięź wpływa na twój ruch?

Ruch to sposób, w jaki zmieniasz swoją pozycję w przestrzeni. Wpływ na to ma wiele czynników, takich jak siła mięśni, ruchomość stawów, koordynacja i równowaga. Jednak jednym z najważniejszych czynników umożliwiających ruch jest powięź. Powięź umożliwia mięśniom przesuwanie się i ślizganie po sobie nawzajem oraz po leżących poniżej strukturach, takich jak kości, ścięgna, więzadła i nerwy. Powięź przekazuje także siłę i informacje pomiędzy różnymi częściami ciała, co przekłada się na skoordynowany oraz efektywny ruch.

Powięź może wpływać na Twój ruch, zwiększając lub osłabiając zakres ruchu i koordynację. Kiedy powięź jest zdrowa i funkcjonalna, pozwala mięśniom na płynne i skuteczne kurczenie się i rozluźnianie, tworząc płynny oraz pełen wdzięku ruch. Zdrowa powięź umożliwia także twojemu ciału poruszanie się w wielu kierunkach i płaszczyznach ruchu.

Jednakże, gdy powięź jest dysfunkcyjna z powodu różnych czynników, takich jak uraz, stan zapalny, stres, zła postawa lub odwodnienie, może to upośledzać ruch, powodując tarcie lub ograniczenia w niektórych obszarach ciała. Dysfunkcyjna powięź może również zakłócać przekazywanie siły i informacji pomiędzy różnymi częściami ciała, powodując nieskoordynowane lub nieefektywne ruchy.

Oto kilka przykładów tego, jak dysfunkcja powięzi może prowadzić do upośledzenia ruchu:

• Zmniejszona elastyczność: Dzieje się tak, gdy mięśnie nie mogą się całkowicie rozciągnąć ani wydłużyć, co powoduje ograniczony zakres ruchu. Może to być spowodowane dużym napięciem lub stanem zapalnym powięzi w mięśniach lub otaczających strukturach, co zapobiega ich wydłużaniu. Innym czynnikiem wywołującym taki stan może być sucha lub odwodniona powięź, która traci swoją elastyczność i sprężystość.
• Sztywność stawów: Przyczyną jest sytuacja, w której stawy nie mogą się swobodnie poruszać, co powoduje ograniczony zakres ruchu. Może to być spowodowane ciasną lub zapalną powięzią w torebce stawowej lub otaczających ją strukturach, co ogranicza przestrzeń stawową. Tak utrzymujący się stan może przyczynić się dodatkowo to powstania zrostów lub tkanki bliznowatej w powięzi, która łączy ze sobą powierzchnie stawowe.
• Nadmierne napięcie mięśni: Gdy mięśnie nie mogą się całkowicie rozluźnić, tworzą ciągły stan skurczu. Najczęstszą przyczyną jest nierównowaga napięciowa lub stan zapalny powięzi we włóknach mięśniowych lub otaczających strukturach, co powoduje odruchowy skurcz mięśni. Innym powodem może być stres lub uraz emocjonalny, który aktywuje współczulny układ nerwowy i powoduje chroniczne skurcze mięśni.

W celu poprawy nieprawidłowego ruchu:

• Zmobilizuj sztywną powięź: Możesz użyć różnych technik, takich jak masaż, rolowanie, rozciąganie lub terapia powięziowa, aby zmobilizować sztywne i ograniczone obszary powięzi. Pomoże to zwiększyć zakres ruchu oraz nawilżenie stawów i mięśni, zapewniając płynniejszy oraz efektywniejszy ruch.

• Analiza ruchu i reedukacja ruchowa: Obejmuje to obserwację i mierzenie sposobu poruszania się w różnych sytuacjach, takich jak chodzenie, bieganie lub skakanie. Analiza ruchu może pomóc w zidentyfikowaniu wszelkich nieprawidłowych lub nieefektywnych wzorców ruchu, które mogą być spowodowane dysfunkcją powięzi. Reedukacja ruchowa polega na nauczeniu Cię, jak lepiej się poruszać, korzystając z bardziej optymalnej biomechaniki, koordynacji i kontroli.
• Zmieniaj wzorce ruchu: Możesz także zmieniać wzorce ruchu w ciągu dnia, na przykład często zmieniając pozycje, poruszając się w różnych kierunkach i płaszczyznach ruchu, a także próbując nowych zajęć lub sportów. Pomoże to dostosować powięź do różnych wymagań i naprężeń, tworząc bardziej wszechstronny oraz elastyczny ruch.

 

Jak powięź wpływa na twoją elastyczność?

Elastyczność to zdolność do skracania, rozciągania, skręcania lub sięgania bez bólu i obrażeń. Wpływa na to wiele czynników, takich jak długość mięśni, ruchliwość stawów, kontrola nerwowa, czynniki genetyczne, wiek, płeć itp. Jednakże jednym z najważniejszych czynników wpływających na elastyczność jest powięź.

Powięź może wpływać na elastyczność poprzez zwiększanie lub zmniejszanie zdolności do rozciągania i skracania. Kiedy powięź jest zdrowa i funkcjonalna, pozwala mięśniom rozciągać się i kurczyć z łatwością oraz wydajnością, tworząc elastyczny i sprężysty ruch. Zdrowa powięź umożliwia także twojemu ciału magazynowanie i uwalnianie energii sprężystej podczas ruchu, tworząc efekt sprężystości, który zwiększa twoją elastyczność.

Jednakże, gdy powięź jest dysfunkcyjna może to zakłócać elastyczność i sprężystość mięśni, tworząc sztywność w niektórych obszarach ciała. Dysfunkcyjna powięź może również zakłócać magazynowanie i uwalnianie energii sprężystej podczas ruchu, tworząc efekt tłumienia oraz spowolnienia, który pogarsza elastyczność.

Oto co możesz zrobić, aby zwiększyć swoją elastyczność:

• Nawilżaj oraz “odżywiaj” suchą powięź: Zadbaj o odpowiednie nawodnienie oraz prawidłową dietę bogatą w zdrowe tłuszcze oraz dużą ilość białka. Pomocne mogłoby się okazać wykonanie badania na nietolerancje pokarmowe, a następnie odrzucenie składników prozapalnych dla twojego ciała.
• Rozluźnij napiętą powięź: Możesz użyć różnych technik, takich jak ćwiczenia oddechowe, medytacja lub rolowanie, aby rozluźnić napiętą i „zestresowaną” powięź. Pomoże to uspokoić układ nerwowy i zmniejszyć napięcie oraz skurcze mięśni.

• Rozciągnij powięź: Wykonuj rozciąganie dynamiczne, rozciąganie statyczne i/lub plyometrię.

 

Autor: David Trojan

 

Bibliografia:

1. Schleip, R., & Klingler, W. Fascia: The organ of movement. In Fascia in the Osteopathic Field (pp. 3-18). Handspring Publishing, 2019.
2. Findley, T., & Chaudhry, H. Fascia research from a clinical perspective. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2019; 23(1): 1-4.
3. Bordoni, B., Mahabadi, N., & Varacallo, M. Anatomy, fascia. In StatPearls Publishing, 2020.
4. Kumka, M., & Bonar, J. Fascia: a morphological description and classification system based on a literature review. Journal of bodywork and movement therapies. 2012; 16(3): 371-380.
5. Wilke, J., Schleip, R., Yucesoy, C. A., & Banzer, W. Not merely a protective packing organ? A review of fascia and its force transmission capacity. Journal of applied physiology. 2018; 124(1): 234-244.
6. Stecco, C., Macchi, V., Porzionato, A., Morra, A., Parenti, A., & De Caro, R. The fascia: the forgotten structure. Italian journal of anatomy and embryology. Archivio italiano di anatomia ed embriologia. 2008; 113(3): 147-153.
7. Stecco C. Functional atlas of the human fascial system. Elsevier Health Sciences UK, 2015.