Jak testy neurologiczne mogą poprawić twoje wyniki w fizjoterapii

Klucz do skutecznej diagnozy i leczenia pacjentów z problemami neurologicznymi

Jedną z najważniejszych umiejętności, których potrzebujesz jako fizjoterapeuta, jest umiejętność trafnego zdiagnozowania stanu pacjenta. Bez prawidłowej diagnozy nie można zapewnić pacjentowi najbardziej optymalnego leczenia i pomóc mu osiągnąć wyznaczone cele oraz poprawić jakość życia. Jednak diagnozowanie stanów neurologicznych lub urazów może być dość trudne i złożone. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na funkcję i integralność układu nerwowego, w tym na mózg, rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe. Istnieje również wiele oznak i symptomów, które mogą wskazywać na problemy neurologiczne, takie jak ból, drętwienie, osłabienie, spastyczność, drżenie, ataksja itp. Jak zrozumieć wszystkie te informacje i wyciągnąć ważne oraz wiarygodne wnioski? Odpowiedzią są prawidłowo przeprowadzone badania neurologiczne.

W tym poście przyjrzymy się niektórym typowym testom neurologicznym w fizjoterapii oraz sposobom, w jaki mogą one poprawić wyniki na różne sposoby. Opiszemy w jaki sposób te testy mogą pomóc w postawieniu dokładnej diagnozy, skutecznym leczeniu i obiektywnej ocenie pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi lub urazami. Podamy również kilka wskazówek jak prawidłowo i bezpiecznie przeprowadzać te testy, a także jak jasno i zwięźle interpretować oraz dokumentować swoje wyniki. Czy jesteś zatem gotowy, aby dowiedzieć się, w jaki sposób umiejętne stosowanie testów neurologicznych przyczyni się do poprawy twoich wyników w gabinecie? Jeśli tak, zapraszamy do lektury 😉

Testy manualne i prowokacyjne: podstawowe narzędzia diagnostyki neurologicznej

Testy neurologiczne oceniają funkcję i integralność układu nerwowego. Mogą pomóc w określeniu rodzaju, lokalizacji i ciężkości neurologicznego ubytku lub urazu, który dotyka pacjenta. Mogą również pomóc w rozróżnieniu różnych stanów neurologicznych lub urazów, które mogą mieć podobne lub nakładające się objawy przedmiotowe i podmiotowe. Korzystając z testów neurologicznych, możesz postawić dokładniejszą diagnozę i uniknąć wielu błędów w trakcie prowadzonego procesu diagnostycznego.

Testy neurologiczne w fizjoterapii można podzielić na dwie główne kategorie: testy manualne i testy prowokacyjne. Testy manualne wykonywane są przez fizjoterapeutę w celu zbadania funkcji nerwów pacjenta. Obejmują one testy takie jak testy sensoryczne, testy odruchów, testy mięśni, testy nerwów czaszkowych itp. Testy te mogą pomóc w ocenie integralności i wrażliwości włókien nerwowych oraz ich połączeń z mózgiem i rdzeniem kręgowym. Testy prowokacyjne są wykonywane przez naciskanie, rozciąganie lub ściskanie nerwu lub otaczających go struktur w celu wywołania odpowiedzi.

Oto kilka przykładów każdego rodzaju testu i sposobów, w jakie mogą one poprawić Twoje wyniki:

Manualne testy mięśniowe (MMT – Manual Muscle Testing): Są to testy, które mierzą siłę mięśnia lub grupy mięśni poprzez opór wobec dobrowolnego skurczu pacjenta. Mogą pomóc w rozpoznaniu osłabienia mięśni lub paraliżu spowodowanego uszkodzeniem nerwów lub chorobą. Na przykład, jeśli podejrzewasz, że twój pacjent ma radikulopatię szyjną (uciśnięty nerw w szyi), możesz przetestować siłę jego bicepsa, tricepsa, prostowników nadgarstka i zginaczy palców, aby określić, który korzeń nerwowy jest dotknięty. Znając dokładną lokalizację i nasilenie ucisku nerwu, możesz opracować bardziej skuteczny plan leczenia dla swojego pacjenta. MMT to prosty i niezawodny test, który można wykonać w każdych warunkach przy minimalnym wyposażeniu. Wymaga jednak dobrej znajomości anatomii i biomechaniki, a także umiejętności stopniowania bodźca oraz interpretowania uzyskanej odpowiedzi.

Test sensoryczny: Jest to test, który ocenia zdolność pacjenta do postrzegania różnych rodzajów wrażeń, takich jak dotyk, ból, temperatura, wibracje i propriocepcja (zmysł pozycji i ruchu części ciała). Może pomóc w wykryciu utraty lub upośledzenia czucia spowodowanego uszkodzeniem nerwu lub chorobą. Na przykład, jeśli podejrzewasz, że twój pacjent cierpi na zespół cieśni nadgarstka (ucisk nerwu pośrodkowego w nadgarstku), możesz przetestować jego czucie w kciuku, palcu wskazującym, palcu środkowym i połowie palca serdecznego, aby potwierdzić diagnoza. Znając zakres i rozkład zaburzeń czucia, możesz monitorować postępy i powrót do zdrowia pacjenta. Testy sensoryczne można wykonać za pomocą różnych narzędzi, takich jak waciki, szpilki, kamertony, termometry i monofilamenty. Możesz także użyć standardowych skal i kwestionariuszy, aby określić ubytek ilościowy i udokumentować swoje wyniki.

Test odruchu: Jest to test, który mierzy mimowolną reakcję mięśnia na bodziec zastosowany do ścięgna lub jego receptora czuciowego. Może pomóc w ocenie integralności i funkcji łuku odruchowego, który składa się z neuronu czuciowego, segmentu rdzenia kręgowego i neuronu ruchowego. Na przykład, jeśli podejrzewasz, że twój pacjent ma radikulopatię lędźwiową (uszkodzony lub uciśnięty nerw w odcinku lędźwiowym kręgosłupa), możesz przetestować jego odruch rzepkowy i odruch Achillesa, aby określić, który korzeń nerwowy jest podrażniony. Znając poziom i stopień nieprawidłowości odruchu, można ocenić stan neurologiczny pacjenta i rokowanie. Test odruchu to szybki i łatwy test, który może dostarczyć cennych informacji na temat układu nerwowego pacjenta. Wymaga to jednak uważnej obserwacji i interpretacji, a także rozważenia innych czynników, które mogą wpływać na odpowiedź odruchową, takich jak wiek, płeć, przyjmowane leki, zmęczenie i temperatura.

Testy prowokacyjne: Wykonuje się poprzez wywieranie nacisku, rozciąganie bądź ściskanie nerwu lub otaczających go struktur w celu wywołania lub odtworzenia objawów pacjenta. Testy prowokacyjne mogą pomóc ci potwierdzić lub wykluczyć konkretną diagnozę lub źródło bólu. Obejmują one takie testy, jak testy napięciowe nerwów kończyn górnych (ULTT), testy napięciowe nerwów kończyn dolnych (LLTT), test Spurlinga, test uniesienia prostej nogi (SLRT) itp. Testy te służą pomocą w ocenie ruchomości i drażliwości struktur nerwowych oraz ich reakcji na bodźce mechaniczne. Na przykład możesz użyć ULTT do przetestowania ruchomości i wrażliwości nerwu pośrodkowego, łokciowego oraz promieniowego w ramieniu. Co więcej, testy prowokacyjne mogą pomóc w rozróżnieniu między radikulopatią szyjną (ucisk korzeni nerwowych w szyi), zespołem cieśni nadgarstka (ucisk nerwu pośrodkowego w nadgarstku) lub uwięzieniem nerwów obwodowych (ucisk nerwu wzdłuż jego przebiegu). Inny przykład, jeśli podejrzewasz, że twój pacjent ma zespół uciskowy górnego otworu klatki piersiowej (ucisk splotu ramiennego lub naczyń podobojczykowych u podstawy szyi), możesz wykonać różne testy, takie jak test Adsona, test Roosa, test Wrighta i test Halsteada manewru wywołującego mrowienie, drętwienie lub ból ręki. Możesz także użyć testów prowokacyjnych do zbadania uszkodzeń górnego neuronu ruchowego w rdzeniu kręgowym lub mózgu. Zmiany te wpływają na szlaki, które kontrolują dobrowolny ruch i odruchy. Jednym z najczęstszych testów prowokacyjnych na uszkodzenia górnego neuronu ruchowego jest objaw Babińskiego. Ten test polega na głaskaniu podeszwy stopy i obserwowaniu reakcji dużego palca. Normalną reakcją jest zgięcie palca (zwijanie się), podczas gdy nieprawidłową reakcją jest wyprost palca (podwijanie się). Ten test może pomóc w wykluczeniu lub potwierdzeniu stanów, takich jak udar, stwardnienie rozsiane lub uraz rdzenia kręgowego. Testy prowokacyjne to przydatne narzędzia, które pomagają zawęzić diagnostykę różnicową i pokierować planem leczenia.

Jak widać, badania neurologiczne w fizjoterapii to bardzo przydatne i potężne narzędzia, które mogą pomóc w trafnej diagnozie stanu pacjenta. Korzystając z tych testów, możesz uzyskać lepszy wgląd w funkcjonowanie i dysfunkcję układu nerwowego pacjenta.

Ograniczenia testów neurologicznych i jak sobie z nimi radzić

Warto jednak wspomnieć, że testy neurologiczne nie są w pełni doskonałe ani niezawodne. Mają pewne ograniczenia, których musisz być świadomy. Niektóre z tych ograniczeń to:

• Wiarygodność: Testy neurologiczne mogą nie dawać spójnych lub powtarzalnych wyników u różnych egzaminatorów, w różnych miejscach lub w różnych porach. Na przykład czułość i specyficzność testów sensorycznych może różnić się w zależności od rodzaju, wielkości i lokalizacji bodźca, uwagi i współpracy pacjenta oraz umiejętności i doświadczenia osoby badającej. Dlatego musisz w jak największym stopniu ujednolicić protokół i technikę testowania oraz użyć wielu testów, aby potwierdzić swoje wyniki.

• Trafność: Testy neurologiczne mogą nie mierzyć tego, co mają mierzyć lub odzwierciedlać prawdziwy stan pacjenta. Na przykład objaw Babińskiego może nie być wiarygodnym wskaźnikiem uszkodzeń górnego neuronu ruchowego w niektórych przypadkach, takich jak niemowlęta, osoby starsze lub pacjenci z neuropatią obwodową. Dlatego należy wziąć pod uwagę kontekst i istotność wyników badań oraz skorelować je z innymi wynikami i informacjami klinicznymi.
• Czułość: Testy neurologiczne mogą nie wykrywać wszystkich przypadków stanu lub urazu występujących w populacji pacjentów. Na przykład testy motoryczne mogą nie wykrywać łagodnego lub subtelnego osłabienia albo porażenia niektórych mięśni lub stawów. Dlatego należy stosować czułe testy, które mogą zidentyfikować większość przypadków choroby lub urazu i uniknąć wyników fałszywie ujemnych.

• Swoistość: Testy neurologiczne mogą nie wykluczyć wszystkich przypadków stanu lub urazu, których nie ma w populacji pacjentów. Na przykład testy prowokacyjne, takie jak ULTT lub SLRT, mogą wywołać pozytywną odpowiedź u pacjentów bez ucisku na korzenie nerwowe z powodu innych czynników, takich jak napięcie mięśni, sztywność stawów lub czynniki psychologiczne. Dlatego musisz użyć określonych testów, które mogą wykluczyć większość przypadków choroby lub urazu i pozwolą Ci uniknąć fałszywych alarmów.
• Bezpieczeństwo: Badania neurologiczne mogą spowodować uszczerbek na zdrowiu lub dyskomfort pacjenta lub osoby badającej, jeśli zostaną wykonane nieprawidłowo lub w nadmiernych ilościach. Na przykład testy prowokacyjne, takie jak test Spurlinga lub SLRT, mogą nasilić objawy pacjenta lub spowodować uszkodzenie nerwów, jeśli zostaną zastosowane ze zbyt dużą siłą lub zbyt długo. Dlatego należy przeprowadzać testy z ostrożnością i uwagą oraz monitorować reakcje i informacje zwrotne pacjenta.

Jak prawidłowo i bezpiecznie wykonywać testy neurologiczne – wskazówki

Teraz, gdy znasz już niektóre zalety i ograniczenia stosowania testów neurologicznych w fizjoterapii, przyjrzyjmy się kilku wskazówkom, jak prawidłowo i bezpiecznie wykonywać te testy.

Przygotuj się: Przed wykonaniem jakiegokolwiek testu neurologicznego upewnij się, że dobrze rozumiesz jego cel, procedurę i interpretację. Przejrzyj odpowiednią anatomię, fizjologię, patologię i opartą na dowodach praktykę związaną z testem. Upewnij się, że masz przygotowany cały niezbędny sprzęt i materiały, takie jak młoteczek refleksyjny, kamerton, wacik, latarka itp.

Wybór testów: Wybierz testy, które są najbardziej odpowiednie i odpowiednie dla stanu, celów oraz preferencji twojego pacjenta. Rozważ trafność, wiarygodność, czułość i swoistość testów oraz ich związek z twoim pytaniem klinicznym. Użyj kombinacji testów, aby zwiększyć dokładność i pewność diagnostyczną.

Przygotuj pacjenta: Przed wykonaniem jakiegokolwiek badania neurologicznego upewnij się, że wyjaśniłeś pacjentowi, co zamierzasz zrobić, dlaczego to robisz, co powinien zrobić i co może czuć lub czego może doświadczyć podczas badania. Uzyskaj ich świadomą zgodę i zapewnij im komfort oraz bezpieczeństwo przez cały czas trwania badania. Na przykład, jeśli zamierzasz wykonać ULTT na jego ramieniu, zapytaj go, czy odczuwa ból lub dyskomfort w szyi lub barku przed poruszeniem stawów. Jeśli tak, odpowiednio zmodyfikuj lub unikaj testu.

Wykonaj test: Wykonując jakikolwiek test neurologiczny, upewnij się, że postępujesz zgodnie ze standardowym protokołem i techniką dla tego testu. Bądź konsekwentny i dokładny w ustawianiu, poruszaniu się, synchronizacji, stopniowaniu, punktacji itp. Jeśli to możliwe, porównaj obie strony ciała i powtórz test, jeśli to konieczne, aby potwierdzić swoje ustalenia. Bądź czujny i uważny na wszelkie oznaki lub objawy, które mogą wskazywać na pozytywny bądź negatywny wynik lub też potencjalne powikłanie/przeciwwskazanie. Na przykład, jeśli wykonujesz test Babińskiego na stopie, uważaj na mimowolne ruchy lub reakcje na twarzy czy kończynach, które mogą wskazywać na pozytywny wynik lub uszkodzenie pnia mózgu.

Zinterpretuj test: Interpretując jakikolwiek wynik testu neurologicznego, upewnij się, że wziąłeś pod uwagę kontekst i znaczenie tego wyniku dla twojego pacjenta. Porównaj swoje wyniki z normalnymi wartościami lub zakresami dla tego testu i dla grupy wiekowej pacjenta. Weź pod uwagę wszelkie czynniki, które mogą mieć wpływ lub zakłócić wynik, takie jak leki, zmęczenie, ból, niepokój itp. Skoreluj swój wynik z innymi objawami klinicznymi i informacjami, takimi jak historia, obserwacja, badanie, obrazowanie itp. Na przykład, jeśli interpretujesz wynik w skali BBS (Berg Balance Scale) dla swojego pacjenta, weź pod uwagę jego historię upadków, pewność równowagi, czynniki środowiskowe, choroby współistniejące itp.

Udokumentuj badanie: Dokumentując wyniki badań neurologicznych, upewnij się, że zapisałeś istotne informacje w jasny i zwięzły sposób. Używaj ustandaryzowanej terminologii i skrótów dla tego testu oraz dla swojego zawodu. Podaj datę, godzinę, ustawienie, sprzęt, procedurę, wynik, interpretację i implikacje testu. Używaj obiektywnych i mierzalnych danych oraz unikaj subiektywnych lub niejasnych stwierdzeń. Na przykład, jeśli dokumentujesz wynik FMA (Fugl-Meyer Assessment) dla swojego pacjenta, dołącz całkowity wynik i wyniki cząstkowe dla każdej domeny, poziom udzielonej pomocy lub oporu, obecność lub brak bólu czy spastyczności oraz porównanie z poprzednimi wynikami lub celami.

Postępując zgodnie z tymi wskazówkami, możesz prawidłowo i bezpiecznie wykonywać badania neurologiczne w fizjoterapii oraz poprawić swoje rozumowanie kliniczne i podejmowanie decyzji.

Co powinieneś wiedzieć i robić po przeczytaniu naszego posta

Testy neurologiczne w fizjoterapii to podstawowe narzędzia, które pomogą Ci w poprawie Twoich wyników diagnostycznych i terapeutycznych w fizjoterapii, zapewniając trafną diagnozę, skuteczne leczenie i obiektywną ocenę. Wykonując te testy regularnie i systematycznie na pacjentach ze schorzeniami neurologicznymi lub urazami, możesz poprawić swoje umiejętności wnioskowania klinicznego i zoptymalizować opiekę nad pacjentem. Pamiętaj, aby zawsze wyjaśnić pacjentowi cel i procedurę każdego testu przed jego wykonaniem oraz jasno i zwięźle udokumentować wyniki. Mamy nadzieję, że podobał Ci się ten post na blogu i nauczyłeś się dzisiaj czegoś nowego! 😊

Autor: David Trojan

Bibliografia:

1. Bland, J. D. A neurophysiological grading scale for carpal tunnel syndrome. Muscle & nerve, 2005; 32(3), 357-364.
2. Coppieters, M. W., & Butler, D. S. Do ‘sliders’ slide and ‘tensioners’ tension? An analysis of neurodynamic techniques and considerations regarding their application. Manual therapy, 2008; 13(3), 213-221.
3. Dariusz Ciborowski. Testy neurologiczne w fizjoterapii. Praktyczny przewodnik po badaniu neurologicznym. Body Medica, 2023.
4. Geraint Fuller. Badanie neurologiczne. Edra Urban & Partner, 2015.
5. Jones, M. A., & Rivett, D. A. Clinical reasoning for manual therapists. Elsevier Health Sciences, 2004.
6. Lehmann, H. C., Wunderlich, G., Fink, G. R., & Sommer, C. Diagnosis of peripheral neuropathy. Neurological Research and Practice, 2020; 2(1), 1-12.
7. Stokes, M., & Stack, E. Physical management for neurological conditions. Elsevier Health Sciences, 2011.
8. Tyson, S., & Connell, L. How to measure balance in clinical practice: a systematic review of the psychometrics and clinical utility of measures of balance activity for neurological conditions. Clinical rehabilitation, 2009; 23(9), 824-840.